ภาวะร่างกายอ่อนแอ ภูมิต้านทานต่ำ และวิธีเสริมภูมิคุ้มกันที่ดี
ร่างกายของเรามีระบบภูมิคุ้มกัน เปรียบเสมือนด่านหน้าที่คอยต่อสู้กับเชื้อโรคต่าง ๆ ที่เข้ามาทำร้าย แต่หากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง ร่างกายก็จะไร้การป้องกัน และเปิดโอกาสให้เชื้อโรคต่าง ๆ เข้ามารุกรานและทำให้เราป่วยได้ง่าย
ในบทความนี้ ขอพาทุกคนมารู้ทันสัญญาณเตือนของอาการภูมิคุ้มกันตก ปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกัน และวิธีเสริมสร้างภูมิที่คุณก็สามารถทำเองได้ เพื่อร่างกายที่แข็งแรง
ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย
ระบบภูมิคุ้มกัน (Immune System) เกิดจากการทำงานร่วมกันของหลายระบบภายในร่างกาย ทั้งเซลล์ เนื้อเยื่อ และอวัยวะ เพื่อปกป้องร่างกายจากเชื้อโรคต่าง ๆ เช่น แบคทีเรีย ไวรัส เชื้อรา สารพิษจากจุลินทรีย์ หรือจากความผิดปกติที่เกิดขึ้นภายในร่างกาย เช่น เนื้องอก หรือเซลล์มะเร็ง โดยระบบภูมิคุ้มกันจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ดังนี้
- ภูมิคุ้มกันธรรมชาติ (Natural Immunity) ระบบภูมิคุ้มกันที่เรามีมาแต่กำเนิดที่ได้รับการถ่ายทอดจากพันธุกรรม เป็นกลไกที่ไม่จำเพาะเจาะจงกับเชื้อโรคชนิดใดชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยผิวหนัง เยื่อบุ เยื่อเมือกต่าง ๆ ที่ช่วยป้องกันไม่ให้เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย หรือต่อสู้กับเชื้อไวรัสอย่างทันท่วงทีเมื่อเกิดการติดเชื้อ โดยจะสร้างขึ้นได้เองในทารกที่มีอายุครรภ์ 5 สัปดาห์ แต่ยังสร้างได้น้อยมาก
- ภูมิคุ้มกันที่ได้มาภายหลัง (Acquired Immunity) คือ ระบบภูมิคุ้มกันหลังคลอด เป็นระบบภูมิคุ้มกันแบบจำเพาะเจาะจงที่ร่างกายสร้างขึ้นมาหลังจากได้รับเชื้อแอนติเจนหรือเชื้อโรคที่อ่อนกำลังลง แต่ยังไม่ทำอันตรายต่อสุขภาพ เช่น การฉีดวัคซีนไอกรน โปลิโอ วัณโรค ไทฟอยด์ โดยเป็นการกระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีหรือภูมิคุ้มกันขึ้นมาภายหลัง
ทั้งนี้ หากระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอ ร่างกายจะอ่อนแอ และเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรค ไม่สบายบ่อย และมีอาการป่วยต่าง ๆ ได้
ภูมิคุ้มกันตก สาเหตุร่างกายอ่อนแอ ไม่สบายบ่อย
ในทุกวัน ร่างกายของเราต้องต่อสู้กับเหล่าเชื้อโรคและแบคทีเรียอยู่เสมอ โดยมีระบบภูมิคุ้มกันที่คอยปกป้องเรา แต่หากร่างกายอ่อนแอ ภูมิต้านทานต่ำ เหล่าเชื้อโรคและแบคทีเรียก็จะเข้าโจมตี สร้างความเจ็บป่วยให้เราได้ง่าย โดยเราสามารถสังเกตได้จากสัญญาณเตือนเมื่อภูมิคุ้มกันตก ดังนี้
- เป็นหวัดง่าย ไม่สบายบ่อย หรือติดเชื้อแบคทีเรียและไวรัสได้ง่ายกว่าปกติ
- รู้สึกอ่อนเพลียเรื้อรัง พักผ่อนไม่เพียงพอ แม้จะนอนหลับเต็มอิ่ม
- แผลหรือรอยฟกช้ำหายช้ากว่าปกติ
- รับประทานอาหารได้น้อยลง หรือไม่อยากอาหาร
- แสบจมูก น้ำมูกไหลตอนเช้า
- ท้องเสียง่าย แพ้อาหารบ่อย
- ผื่นแพ้ ผิวหนังอักเสบ หรือเป็นเชื้อราบ่อย
ปัจจัยที่ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกันตก
- การนอนที่ไม่มีคุณภาพ
- การไม่ออกกำลังกาย หรือออกกำลังกายหนักมากเกินไป
- รับประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์กับร่างกาย
- ความเครียดสะสม
- การขาดสารอาหาร
วิธีเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง ที่สามารถทำได้ทุกวัน
หากใครรู้แล้วว่าตัวเองภูมิตก ป่วยง่าย ไม่สบายบ่อย ก็มีวิธีแก้ง่าย ๆ คือ การดูแลสุขภาพ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง โดยมีหลายวิธีที่ทุกคนสามารถทำตามได้ทุกวัน ดังนี้
- หายใจให้เต็มปอด : หายใจเข้าออกลึก ๆ ในที่ที่มีอากาศบริสุทธิ์ โดยใช้เวลาขณะท้องว่างสัก 5 นาทีในแต่ละวัน จะรู้สึกถึงความผ่อนคลาย ช่วยเพิ่มระดับออกซิเจนในเลือด และเพิ่มระดับภูมิคุ้มกันในร่างกาย
- รับประทานอาหารให้ถูกหลักความสมดุล : การกินอาหารที่มีกรดและด่างมากเกินไป อาจทำให้ร่างกายพัง ขอแนะนำการกินผักใบเขียวที่ให้ความเป็นด่าง ดื่มน้ำมากขึ้น และเลือกกินอาหารที่ปรุงแต่งน้อย จะช่วยให้ระบบภายในร่างกายทำงานได้ดียิ่งขึ้น
- ออกกำลังกายให้เลือดสูบฉีด : การออกกำลังกายจะช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันที่ดี โดยควรออกกำลังกายอย่างน้อย 30 นาที 3-5 วันต่อสัปดาห์
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ : เมื่อร่างกายได้พักผ่อนเพียงพออย่างน้อย 7-8 ชั่วโมงต่อวัน ระบบภูมิคุ้มกันจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ การ
- จัดการความเครียดที่ดี : หาวิธีจัดการความเครียดที่เหมาะสมกับตัวเอง เช่น ฝึกโยคะ นั่งสมาธิ หรือฟังเพลง
- เลิกสูบบุหรี่ : การเลิกสูบบุหรี่ จะช่วยลดการอักเสบของเซลล์ปอด และทำให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายแข็งแรงขึ้น
- เสริมวิตามินและแร่ธาตุ : ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับการรับประทานวิตามินและแร่ธาตุเสริม เช่น วิตามินซี วิตามินดี Zinc และเหล็ก ที่มีส่วนช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่ดี
การดูแลสุขภาพ เป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อโรคและแบคทีเรียได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากมีข้อสงสัยหรือกังวลเกี่ยวกับสุขภาพ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำเพิ่มเติม เพื่อให้คุณสร้างระบบภูมิคุ้มกันที่ดี
ข้อมูลอ้างอิง
- ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 เมษายน 2567 จาก https://www.scimath.org/lesson-biology/item/7027-2017-05-21-08-44-33
- ระบบภูมิคุ้มกันคืออะไร?. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 เมษายน 2567 จาก https://www.bdmswellness.com/knowledge/what-is-immune-system
- ภูมิคุ้มกันต่ำ ร่างกายกำลังส่งสัญญาณเตือน!?. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 เมษายน 2567 จาก https://w9wellness.com/th/ภูมิคุ้มกันต่ำ-immune/
- 5 วิธีเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน เพื่อร่างกายที่แข็งแรงแลดูอ่อนเยาว์. สืบค้นเมื่อวันที่ 17 เมษายน 2567 จาก https://www.phyathai.com/th/article/3624-5_วิธีเสริมสร้างภูมิคุ้