ชวนรู้จักอาการเมื่อขาดวิตามินดี และวิธีป้องกัน

รู้หรือไม่ “วิตามินดี” เป็นสารอาหารสำคัญที่ร่างกายสังเคราะห์เองได้ เมื่อได้รับแสงแดดอ่อน ๆ อย่างเพียงพอ มีหน้าที่สำคัญต่อความแข็งแรงของกระดูกและระบบภูมิคุ้มกันต่าง ๆ แต่ในปัจจุบันผู้คนส่วนใหญ่มักอยู่ในห้องหรืออาคาร จึงทำให้ใช้เวลากับแสงแดดน้อยลง ส่งผลให้เสี่ยงต่อภาวะขาดวิตามินดี ที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพมากมาย โดยเฉพาะโรคกระดูก 

ในบทความนี้ จะขอชวนทุกคนมาทำความรู้จักกับสาเหตุและอาการเมื่อขาดวิตามินดี รวมถึงคำแนะนำการป้องกันที่สามารถทำได้ง่าย ๆ

วิตามินดี กับคุณประโยชน์ดี ๆ ที่หลายคนอาจมองข้าม

วิตามินดี (Vitamin D) มีหน้าที่หลักช่วยในการดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งเป็นแร่ธาตุสำคัญในการสร้างกระดูกและฟัน ช่วยลดความเสี่ยงโรคกระดูกบาง (Osteopenia) และป้องกันโรคกระดูกพรุน (Qsteoporosis) นอกจากนี้ ยังมีฤทธิ์ต้านการอักเสบ เสริมสร้างภูมิคุ้มกัน เพื่อป้องกันเชื้อโรคและกำจัดสิ่งแปลกปลอมที่จะเข้าสู่ร่างกาย

ประโยชน์ของวิตามินดี

• ช่วยให้ร่างกายดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัสจากอาหาร 
• ช่วยกระตุ้นการทำงานของเซลล์เม็ดเลือดขาว เพื่อให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ 
• ช่วยลดการอักเสบ ป้องกันโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคเบาหวาน และลดความเสี่ยงมะเร็งบางชนิด 
• ช่วยลดการหลั่งฮอร์โมนความเครียด ป้องกันภาวะซึมเศร้า ทำให้สมองรู้สึกผ่อนคลาย อารมณ์ดี 
• ช่วยป้องกันโรคภูมิแพ้ โรคแพ้ภูมิตัวเอง (SLE)

รู้ทันภาวะขาดวิตามินดี

ภาวะขาดวิตามินดี (Vitamin D Deficiency) สามารถเกิดได้จากสาเหตุหลายประการ ดังนี้ 

• การได้รับแสงแดดไม่เพียงพอ เนื่องจากร่างกายสร้างวิตามินดีได้เมื่อผิวหนังได้รับการสัมผัสกับแสงแดด ดังนั้นการใช้ชีวิตอยู่ในที่ร่ม หรือพฤติกรรมการหลีกเลี่ยงแสงแดด จึงเป็นสาเหตุหนึ่งของการขาดวิตามินดีได้ 
• การได้รับสารอาหารวิตามินดีที่ไม่เพียงพอ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ผู้ที่มีโภชนาการไม่สมดุล 
• โรคเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร โรคลำไส้เรื้อรัง โรคตับ โรคไต ที่ส่งผลต่อการดูดซึมวิตามินดี 
• ความผิดปกติทางพันธุกรรม ที่ทำให้รับหรือใช้ประโยชน์จากวิตามินดีได้น้อยกว่าปกติ

อาการเมื่อขาดวิตามินดี

ผลจากการขาดวิตามินดี ผู้ป่วยในระยะแรกเริ่มของภาวะนี้ มักไม่มีอาการที่จำเพาะเจาะจง ส่วนใหญ่จะมีอาการที่ไม่รุนแรง เช่น อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยตามกระดูกและข้อ ปวดกล้ามเนื้อ เจ็บป่วยง่าย แผลหายช้า หรือผมร่วง แต่หากระดับวิตามินดีต่ำลงเรื่อย ๆ อาการจะรุนแรงมากขึ้น และอาจส่งผลให้เกิดความผิดปกติบางอย่างได้ เช่น หงุดหงิดง่าย เสี่ยงติดเชื้อได้ง่าย มีอาการผิดปกติเกี่ยวกับการหายใจ 

ดังนั้น การวินิจฉัยภาวะพร่องวิตามินดีที่มีประสิทธิภาพที่สุด คือ การเจาะเลือดเพื่อตรวจหาระดับไฮดรอกซีวิตามินดี 25(OH)D ในร่างกาย หากพบว่าร่างกายมีระดับวิตามินดีต่ำ จำเป็นต้องได้รับวิตามินดีเพิ่ม โดยควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์ที่เหมาะสม

กลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดภาวะขาดวิตามินดี

• ผู้ที่ไม่ค่อยได้รับแสงแดด เช่น คนทำงานในออฟฟิศ/ห้างสรรพสินค้า ผู้ป่วยติดเตียง 
• ผู้สูงอายุ เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ประสิทธิภาพในการสร้างวิตามินดีของผิวหนังลดลง 
• ผู้ที่มีภาวะอ้วน มีไขมันสะสม มักเป็นผู้ที่มีโอกาสเสี่ยงต่อภาวะการขาดหรือพร่องวิตามินดี 
• ผู้ที่มีผิวสีเข้ม เนื่องจากเม็ดสีเมลานินหนาแน่น ส่งผลให้ประสิทธิภาพในการสังเคราะห์วิตามินดีจากแสงแดดของผิวหนังลดลง